New aspects in risk status evaluation of small ruminant local breeds in Serbia

Abstract

Several factors have led to a decline in autochthonous breeds, and the need for conservation programs based on risk assessment has increased. The aim of the study was to compare and validate two models for risk assessment of local small ruminant breeds in Serbia. The first model considered only the effective population size (Ne), while the alternative model included Ne, the number of females and sub-factors representing the influence of different elements. The results indicate an increasing trend in most breeds and populations over the last five years, with the exception of Tsigai and Chokan Tsigai, which showed a decrease. However, the increasing trend is insufficient, especially for Pirot, Karakachan, and Bardoka, as well as for the Domestic (Serbian) white goat, which is classified as critically endangered in both models. Vlashko vitoroga, Chokan tsigai, and the Balkan goat were at high risk. The models produced different results for the Krivovir, Sjenica, and Svrljig strains. In the first model, Krivovir was classified as potentially endangered, whereas Sjenica and Svrljig were not. In the second model, Krivovir was classified as highly and the other two strains as potentially endangered. These differences are due to the additional factors in the second model, which lead to a more comprehensive assessment for future risk assessments. Although the new model is appropriate for Serbia, it is important to test it on a variety of native species to increase confidence. Future conservation programs should also include genetic characterization and implement adaptive models to obtain more reliable conclusions.

Genetički resursi poseduju urođenu genetičku varijabilnost, prilagodljivi su različitim okruženjima i pokazuju različite fizičke, fiziološke i produktivne osobine. Ipak, različiti faktori doveli su do opadanja veličine populacija autohtonih rasa zbog konkurencije uvoznih rasa, što je rezultiralo potrebom za programima konzervacije zasnovanim na proceni ugroženosti rasa. Cilj studije je bio poređenje i validacija rezultata dva modela evaluacije za procenu rizika ugroženosti autohtonih rasa malih preživara u Srbiji. Prvi model je razmatrao samo efektivnu veličinu populacije (Ne), dok je alternativni model uključivao Ne, broj ženki i podfaktore koji predstavljaju uticaj različitih elemenata. Rezultati ukazuju na trend povećanja brojnosti kod većine rasa i populacija u poslednjih pet godina, osim kod cigaje i čokanske cigaje, čija je brojnost opadala. Međutim, porast brojnosti kod ostalih genotipova nije dovoljan ni zadovoljavajući, posebno kod pirotskog, karakačanskog i bardoka soja ovaca, kao i kod domaće (srpske) bele koze, koje su klasifikovane kao kritično ugrožene u oba modela. Vlaško vitoroga, čokanska cigaja i balkanska koza ocenjene su kao visoko ugrožene u svom opstanku. Korišćenjem modela dobijeni su različiti rezultati za krivovirski, sjenički i svrljški soj. U prvom modelu, krivovirski je ocenjen kao potencijalno ugrožen, dok sjenički i svrljiški nisu bili ugroženi. Međutim, u drugom modelu, krivovirski soj je označen kao visoko ugrožen, a druga dva soja kao potencijalno ugroženi. Ove razlike su posledica dodatnih faktora u drugom modelu, što je dovelo do sveobuhvatnije i adekvatnije procene za ocenjivanje statusa ugroženosti. Iako primenljiv u našim uslovima, da bi mu se povećala pouzdanost, novi model treba testirati na različitim vrstama domaćih životinja. Takođe, programi zaštite moraju uključiti genetičku karakterizaciju i primeniti prilagodljive modele za pouzdanije zaključke.